ทำไมต้องมีกฎหมายพิเศษในพื้นที่ จชต.

ทำไมต้องมีกฎหมายพิเศษในพื้นที่ จชต.

โดย..บินหลา ปัตตานี

             บ้านก็มีกฎบ้าน เมืองก็มีกฎเมือง เป็นเรื่องธรรมดาของสังคมมนุษย์ เมื่อมีการรวมกลุ่มกัน ไม่ว่ากลุ่มเล็กหรือใหญ่จำเป็นต้องมีกฎของชุมชนหรือรัฐเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย และให้คนส่วนใหญ่ดำเนินชีวิตอย่างสงบสุข ซึ่งกฎที่กำหนดขึ้นจะแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อมของพื้นที่,อีกทั้งความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณี และการดำรงชีวิตของประชาชนในพื้นที่ ชื่อที่เรียกแต่ละรัฐจะแตกต่างกัน แต่วัตถุประสงค์และเป้าหมายเหมือนกันคือ เพื่อให้เกิดความสงบเรียบร้อย บังคับ และลงโทษผู้ที่ละเมิดต่อกฎที่กำหนด สำหรับประเทศไทย มีการปรับปรุงแก้ไขตามยุคสมัยและห้วงเวลาเพื่อให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ณ เวลานั้นๆ ปัจจุบันประเทศไทย มีการบังคับใช้กฎหมายหลายฉบับ อาทิ กฎหมายรัฐธรรมนูญฯประมวลกฎหมายแพ่งและอาญาและกฎหมายพิเศษ เช่น กฎอัยการศึก พ.ศ.2547, พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.2551, พ.ร.ก.การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548

           กฎหมายพิเศษ จะมีการประกาศใช้ตามความจำเป็นและความรุนแรงของสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งในภาพรวมแล้วจะอำนวยความสะดวกให้กับจนท.ในการปฏิบัติเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นซึ่งแต่ละฉบับจะมีข้อปฏิบัติที่เหมือนและแตกต่างกันไปบ้างใน จชต. มีการบังคับใช้กฎหมายเหมือนพื้นที่อื่นๆ ของประเทศไทย แต่เพิ่มกฎหมายพิเศษอีก จำนวน 3 ฉบับ ซึ่งมีผู้ไม่หวังดีพยายามบิดเบือน สร้างกระแสเพื่อให้ยกเลิกกฎหมายดังกล่าวโดยอ้างว่าละเมิดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ผู้เขียนขอยกตัวอย่างบุคคลและองค์กรที่ออกมาต่อต้านพอสังเขปดังนี้

          มูลนิธิ ศูนย์ทนายความมุสลิม (MAC) อ้างว่ากฎหมายพิเศษคือสิ่งที่เป็นอุปสรรคขัดขวาง
สันติภาพใน 3 จชต.ประชาชนใน จชต. และ 4 อำเภอของจำหวัดสงขลาถูกบังคับด้วยกฎหมายพิเศษ 2 ฉบับ ซึ่งเป็นการเลือกปฏิบัติทั้งที่ยังไม่ได้ตกเป็นผู้ต้องหา

           สมาคมผู้หญิงปาตานี ในการจัดเสวนา 100 ปี กฎอัยการศึก 10 ปี ณ ปาตานีกับการบังคับให้สูญหายของเสียงเรียกร้อง ที่ มอ.ปัตตานีกล่าวว่า รัฐไทย ได้ใช้กฎหมายพิเศษต่อประชาชนปาตานีไปในเชิงลบ สามารถบุกรุกค้นหาในบ้านยามวิกาล และกระทำผิดต่อหลักสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานมีผลกระทบโดยตรง ต่อผู้เสียหายเวลา 10 ปี รัฐบาลไม่เคยทบทวนการใช้กฎหมายพิเศษใน จชต. ไม่เคยสอบถามประชาชน ในพื้นที่ และนายกริยา มูซอ อดีตเลขาธิการ Rec Mas ระบุว่า ตลอดระยะเวลา 10 ปี การใช้กฎหมายพิเศษของรัฐบาลไทยใน จชต. นั้นเพื่อต้องการข่มขู่ประชาชน

       นาย ชินทาโร่ ฯ กล่าวว่า การประกาศใช้กฎหมายพิเศษในพื้นที่ ทำให้ จนท.รัฐ มีอำนาจที่เกินขอบเขต จนท.รัฐ ใช้อำนาจที่ไม่เป็นธรรม และละเมิดสิทธิมนุษยชน

         ก่อนที่จะให้ทราบถึงเหตุผลและความจำเป็นต้องประกาศใช้กฎหมายพิเศษในพื้นที่ จชต. ผู้เขียนขอแนะนำให้รู้จักข้อกำหนด และขอบเขตของกฎหมายพิเศษทั้ง 3 ฉบับพอสังเขปดังนี้

• พ.ร.บ.กฎอัยการศึก พ.ศ.๒2547 ประกาศใช้เมื่อมีเหตุการณ์ไม่ปกติเกิดขึ้น เช่นสงคราม, จลาจล ผู้บังคับบัญชาทหาร ณ ที่นั้นไม่ต่ำกว่าระดับกองพันมีอำนาจในการประกาศใช้ จนท.ฝ่ายทหารจะมีอำนาจเหนือ จนท. ฝ่ายพลเรือน จนท.ฝ่ายทหาร มีอำนาจเต็มที่จะตรวจค้น, เกณฑ์, ห้าม, ยึด, เข้าพักอาศัย, ทำลายหรือเปลี่ยนแปลงสถานที่, ขับไล่ และกักตัวไว้ไม่เกิน 7 วัน ซึ่งฝ่ายทหารมีอำนาจเด็ดขาดแต่เพียงลำพังในการแก้ปัญหา ทำให้มีความรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

• พ.ร.ก. การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 ประกาศใช้เมื่อเกิดสถานการณ์ อันกระทบหรืออาจกระทบต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนหรือเป็นภัยต่อความมั่นคงของรัฐ นายกรัฐมนตรี โดย ความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี มีอำนาจประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน เพื่อบังคับใช้ ทั่วราชอาณาจักรหรือบางเขตพื้นที่โดยบังคับใช้ ครั้งละไม่เกิน 3 เดือน สามารถประกาศขยายเวลาออกไปได้คราวละไม่เกิน 3 เดือน มีข้อกำหนด ห้ามมิให้บุคคลออกนอกเคหะสถานภายในระยะเวลาที่กำหนด, ห้ามมิให้มีการชุมนุมหรือมั่วสุมกัน, ห้ามการเสนอข่าว, การจำหน่าย หรือทำให้แพร่หลายซึ่งหนังสือสิ่งพิมพ์ที่มีข้อความอันอาจทำให้ประชาชนเกิดความหวาดกลัวหรือเจตนาบิดเบือนข้อมูลข่าวสารจนกระทบต่อความมั่นคงของรัฐ, ห้ามการใช้เส้นทางคมนาคมหรือการใช้ยานพาหนะ, ห้ามการใช้อาคารหรือเข้าไปหรืออยู่ในสถานที่ใด

• พ.ร.บ. การรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.2551 ประกาศใช้เพื่อป้องกัน, ควบคุมแก้ไข และฟื้นฟูสถานการณ์ใดๆ ที่เป็นภัยหรืออาจเป็นภัยอันเกิดจากบุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่ก่อให้เกิดความไม่สงบสุข ทำลาย หรือทำความเสียหายต่อชีวิต ร่างกาย ทรัพย์สินของประชาชนหรือของรัฐ ให้กลับสู่สภาวะปกติ มีอำนาจออกข้อกำหนด, ให้เจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องปฏิบัติการหรืองดเว้นการปฏิบัติการอย่างหนึ่งอย่างใด, ห้ามเข้าหรือให้ออกจากบริเวณพื้นที่อาคาร หรือสถานที่ที่กำหนด, ห้ามนำอาวุธออกนอกเคหสถาน, ห้ามการใช้เส้นทางคมนาคมหรือการใช้ยานพาหนะ, ให้บุคคลปฏิบัติหรืองดเว้นการปฏิบัติอย่างหนึ่งอย่างใดอันเกี่ยวกับเครื่องมือหรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

         กฎหมายพิเศษทั้ง 3 ฉบับ อาจแยกประกาศพื้นที่ละฉบับ หรือพื้นที่หนึ่งทั้งสองฉบับก็ได้ เช่นใน 3 จชต. เว้น อ.แม่ลาน ประกาศกฎอัยการศึกคู่กับ พ.ร.ก. พ.ศ.2548

         ทำไมต้องประกาศใช้กฎหมายพิเศษ เพื่ออะไร และมันกดขี่ข่มเหงประชาชนที่เขากล่าวกันจริงหรือเป็นสิ่งที่หลายคนคิดและใคร่ที่จะรู้

            มูลเหตุที่ต้องประกาศใช้กฎหมายพิเศษใน จชต.สืบเนื่องมาจาก การก่อเหตุรุนแรงของกลุ่มขบวนการแบ่งแยกดินแดนเมื่อมีเหตุรุนแรงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง กฎหมายปกติไม่สามารถบังคับใช้อย่างได้ผล เช่นการติดตามจับกุมผู้กระทำผิด จริงอยู่ จนท. ตำรวจสามารถปฏิบัติได้ แต่ไม่สะดวกรวดเร็วทันเหตุการณ์ เนื่องจากติดขัดในอำนาจของกฎหมายที่พึงปฏิบัติได้ เช่น การตรวจค้นต้องมีหมายค้นเป็นต้น สามารถควบคุมตัวเพื่อสอบสวนได้อย่างจำกัด สำหรับ จนท.อื่นๆ เช่น ฝ่ายปกครอง ทหารไม่มีอำนาจ หน้าที่ในการปฏิบัติ ดังนั้น เมื่อเกิดเหตุหรือภัยที่เกิดขึ้นเกินกำลังที่ตำรวจ จะ

             ดำเนินการได้ จึงจำเป็นต้องประกาศใช้กฎหมายพิเศษ เช่นกฎอัยการศึก ทำให้ จนท.ทหารมีอำนาจหน้าที่ในการปฏิบัติช่วยเหลือตำรวจในการแก้ปัญหา เช่น การติดตาม จับกุม และตรวจค้นได้ โดยไม่ต้องขอหมายค้นทำให้สะดวกรวดเร็วในการแก้ปัญหา และระงับเหตุที่เกิดขึ้น นอกจากนี้ยังอำนวยความสะดวกในการปฏิบัติของจนท.อีกหลายๆเรื่องตามที่กำหนดจึงเป็นการ เติมเต็มช่องว่างกฎหมายปกติให้มีความสมบูรณ์มากขึ้นโดยประกาศใช้ในพื้นที่ จว.ป.น., จว.ย.ล. และ จว.น.ธ. ยกเว้น อ.แม่ลาน จว.ป.น.

              สำหรับ พ.ร.ก. พ.ศ.2548 เป็นข้อกำหนดที่อำนวยความสะดวกให้กับ จนท. ในเรื่องการห้ามปฏิบัติในเรื่องต่างๆ ตามที่กล่าวมาแล้ว ทำให้สะดวกในการแยกระหว่างคนดี และคนร้าย และเพิ่มความปลอดภัยให้กับประชาชน และเสริมกฎอัยการศึก ในเรื่องการกักตัวเพิ่มขึ้นอีก 30 วัน ทำให้ จนท. มีระยะเวลาในการสืบสวนสอบสวนผู้ต้องสงสัย หรือผู้กระทำผิดได้มากขึ้น ซึ่งมีความสำคัญมากเพราะว่าเมื่อครบ 7 วัน ตามอำนาจของกฎอัยการศึก ถ้าหาหลักฐานความผิดไม่ได้ จะต้องปล่อยตัวผู้ต้องหาหรือผู้ร้ายไป เมื่อปล่อยแล้วคนร้ายก็จะหลบหนี และกลับมาก่อเหตุสร้างสถานการณ์อีก ใน จชต. ประกาศใช้ใน พื้นที่ จว.ป.น., จว.ย.ล. และ จว.น.ธ. ยกเว้น อ.แม่ลาน จว.ป.น.

• พ.ร.บ.2551 ให้ประกาศในพื้นที่ที่เกิดเหตุไม่รุนแรงมากนักใน จชต. ได้แก่ 4 อำเภอของ จว.ส.ข. และ อ.แม่ลาน จว.ป.น. ซึ่งจะมีข้อห้ามต่างๆ ตามที่กล่าวข้างต้นเพื่ออำนวยความสะดวกและเกื้อกูลในการปฏิบัติของ จนท. ในการป้องกันการก่อความไม่สงบ และที่สำคัญคือเปิดโอกาสให้ผู้ที่กระทำผิดได้เข้าแสดงตนเข้าร่วมโครงการพาคนกลับบ้าน และเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมเพื่อกลับออกมาใช้ชีวิตอย่างปกติสุขกับครอบครัวต่อไป และมีการเยียวยาผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการปฏิบัติงานของ จนท. ที่นอกเหนือจากกฎหมายปกติที่ได้กำหนดไว้ด้วย

             กฎหมายพิเศษทั้ง 3 ฉบับ ถ้าดูอย่าผิวเผินแล้ว จะเห็นว่ากฎหมายให้อำนาจ จนท. ในการละเมิดสิทธิมนุษยชนและกดขี่ข่มเหงประชาชน แต่ในความเป็นจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น มีการปฏิบัติที่อ่อนตัว จนท.ใช้ดุลยพินิจในการปฏิบัติตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในพื้นที่ และห้วงเวลานั้นๆ ไม่ได้ใช้อำนาจเต็มตามข้อกำหนดตลอด โดยให้กระทบกระเทือนต่อวิถีชีวิตของประชาชนน้อยที่สุด ข้อห้ามต่าง ๆ ที่กำหนดไว้ปกติ จนท.จะไม่ห้ามโดยให้ประชาชนปฏิบัติตามปกติ และมีอิสระในการปฏิบัติ จะห้ามก็ต่อเมื่อเห็นว่าไม่ปลอดภัย ซึ่งในห้วงเวลาสั้นๆ เท่านั้น เช่นเหตุระเบิดที่ อ.เมืองยะลา ก็จะห้ามใช้เส้นทางที่ผ่านจุดเกิดเหตุเพื่อความปลอดภัยและเพิ่มความสะดวกต่อ จนท.ในการระงับเหตุหรือช่วยเหลือ เมื่อสถานการณ์คลี่คลายก็จะให้ประชาชนปฏิบัติตามปกติ ดังนั้น ประชาชนผู้บริสุทธิ์ทั่วๆไป และประพฤติโดยสุจริต จะไม่รู้สึกเดือดร้อนกับการประกาศใช้กฎหมายพิเศษนอกจากนี้ยังเปิดโอกาสให้ผู้ได้รับความเสียหายเรียกร้องความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการกระทำของ จนท. ตามกฎหมายพิเศษได้ด้วย

            กฎหมาย คือ ข้อกำหนดให้ปฏิบัติและห้ามปฏิบัติเป็นธรรมดาที่บางคนหรือบางกลุ่มไม่พอใจโดยเฉพาะกลุ่ม ผกร. และกลุ่มที่ทำผิดกฎหมาย เพราะไปขัดขวางการปฏิบัติที่ไม่ดีของพวกเขา จึงพยายามทุกวิถีทางให้ยกเลิกกฎหมายพิเศษเพื่อจะได้ก่อเหตุและทำในสิ่งที่ผิดกฎหมายได้โดยสะดวกกฎหมายพิเศษอาจจะจำกัดเสรีภาพบางประการ แต่เพื่อความปลอดภัยและความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง ผู้เขียนคิดว่าประชาชนที่คิดดีทำดีซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ในพื้นที่น่าจะเข้าใจและยอมรับได้

           ท้ายนี้ ผู้เขียนใคร่ขอวิงวอนองค์กรทุกภาคส่วนอย่าได้สร้างความแตกแยกในสังคม ซึ่งไม่เกิดผลดีอันใดเลย ทุกคนคงไม่อยากเห็นการบาดเจ็บ และล้มตายเป็นอยู่อย่างนี้อีกต่อไป ไม่ว่าฝ่ายใดก็เป็นคนไทยด้วยกันทั้งนั้น มาช่วยกันสร้างสันติสุขให้เกิดขึ้นจะดีกว่า 

หวังว่า อีกไม่นานคงจะได้เห็นวันนั้น……
“ วันที่ทุกคนรอคอย ”